Het archief als kunstwerk: Guy Bleus – 42.292

CKV onderzoekt de manifestatie van het archief als kunstwerk en ging op bezoek bij Belgisch kunstenaar Guy Bleus (°1950, Hasselt) die zijn archief ontplooide tot zijn overkoepelend artistieke project.

The Administration Centre – 42.292: dit is de naam die mail art en conceptueel kunstenaar Guy Bleus in 1978 gaf aan zijn kunstenaarsarchief. Het archief bergt alle uitwisseling van mail art activiteiten tussen Bleus en meer dan 5000 binnen- en buitenlandse kunstenaars uit zestigal landen, gerangschikt op naam en geïnventariseerd. Ondergebracht in een voormalige cinema, behoort The Administration Centre – 42.292 zo tot één van de grootste mail art archieven ter wereld.

Het belang van dit archief zit in het potentieel om het breed vertakte netwerk van de mail art kunstenaarsgemeenschap opnieuw  te reconstrueren. Mail art is immers geen specifieke kunststroming in de traditionele zin, maar een internationaal alternatief circuit van kunstenaars die hun werk in eerste instantie verspreiden via communicatie per post, en niet via de museale wereld of de galeriesector. Getypte archieffiches dragen namen zoals Vittore Baroni, Ken Friedman, Ruud Janssen, Anne-Mie Van Kerckhoven, Danny Devos, Ria Pacquée, John Held Jr., John Evens en Geert De Decker.

In 1979 liet de kunstenaar zijn eigennaam registreren als merknaam in het Benelux Merkenbureau in Den Haag, in de categorie “Kl 3 Parfumerieën. Kl 16 Drukwerken, tijdschriften, boeken, foto’s, omslagen en brieven. Kl 28 Spellen (…), speelgoederen.” Zo werd ‘Guy Bleus’ officieel het nummer ‘42.292’, dat vanaf dan als pseudoniem zal gelden om zijn werk te signeren. De semi-bureaucratische handeling van deze registratie is kenmerkend voor het maatschappijkritische oeuvre van Bleus dat begrippen zoals communicatie, administratie en bureaucratie in vraagt stelt. Om die bureaucratie te parodiëren, legt Bleus zich in zijn werk toe op ‘administratieve handelingen’. Documenten zoals officiële licenties en certificaten, stempels, postzegels en artistamps (artist’s stamps’) verwerkte hij in zijn mail art, hij maakte vervalsingen en ontwierp zo ook bijvoorbeeld een identiteitskaart van de planeet Mars.

Als een work in progress breidde Bleus dit archief uit met ongeziene snelheid. In de jaren 1980 en 1990 concentreerde de kunstenaar zich op zijn fax art. Eind jaren 1990 werkte hij samen met dertigtal mail art kunstenaars om het eerste ‘e-mail art manifest’ te publiceren. Begin 2000 introduceerde Bleus de mail art postzegel die het brede publiek bereikte en even later zette hij het internationale mail art project ‘Scents: Locks: Kisses’ op.

Naast communicatie per fax, brief of mail, experimenteert Bleus ook met de uitwisseling van geur en wordt hij één van de eerste kunstenaars die systematisch geuren gebruikt in de beeldende kunst zoals geurschilderijen, aromatische installaties, ‘spray performances’, geparfumeerde objecten en  olfactorische tentoonstellingen. Zo vluchtig en vergankelijk als deze zintuiglijke prikkels zijn, zo complex en problematisch zijn ze om te capteren in de klassieke opvatting van een archief. Bleus’ The Administration Centre – 42.292 staat dan ook voor de uitdaging hoe dit geparfumeerd archief fysiek best bewaard wordt, zodat ontsluiting en onderzoek naar mail art  kan gefaciliteerd worden.

(ADT)