Inkijk in de nalatenschap van Jan Dries

In 2016 werd de estate Jan Dries opgericht, geheel in overeenstemming met het testament van de kunstenaar, met als doel de nalatenschap van Jan Dries (1925-2014) te beheren. Dit houdt in dat de estate zijn voormalige woning en atelier in stand houdt, zijn werk inventariseert en bewaart voor de toekomst en het levend houdt via tentoonstellingen, publicaties en ontmoetingen. Verder wil de estate aan de slag gaan met het omvangrijk archief met oog op een duurzame bewaring. Hiervoor vragen ze advies bij CKV, die optreedt als klankbord om de verschillende mogelijkheden te onderzoeken.

In een notendop: de kunstenaar Jan Dries

De beeldhouwer Jan Dries volgde les aan de tekenschool in Mol en studeerde aan de Koninklijke Academie en het Nationale Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Na zijn opleiding had hij, samen met Willy Meysmans (1930), een atelier in de Raapstraat dat al snel uitgroeide tot een trefpunt voor kunstenaars. Tijdens zijn artistieke carrière maakte Jan Dries diverse studiereizen naar Italië, Spanje en Noord-Afrika, waar hij zich liet inspireren. Ook was hij de grondlegger van verschillende kunstorganisaties en -bewegingen, zoals de culturele vereniging Nevelvlek, G58 in het Hessenhuis en de Nieuwe Vlaamse School die verschillende solo- en groepstentoonstellingen organiseerden. De werken van Jan Dries werden zowel in het binnen- als buitenland tentoongesteld, onder meer in het Koninklijke Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen (KMSKA), Bozar in Brussel, Mu.ZEE in Oostende, het Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen (M HKA) en het Middelheimmuseum in Antwerpen.

Het archief Jan Dries

Het archief van Jan Dries bevat onder meer correspondentie, tentoonstellingsdossiers, promotiemateriaal (flyers, uitnodigingen, catalogussen, affiches, …) van zijn solo– en groepstentoonstellingen maar ook van derden, administratieve documenten (facturen materiaal, boekhouding, …) en stukken met betrekking tot zijn privéleven. Dit wordt aangevuld met een omvangrijk fotoarchief (met privéfoto’s, foto’s van zijn artistieke praktijken, vernissages en dergelijke meer) en een uitgebreide bibliotheek. Het archief van Jan Dries wordt verspreid bewaard in verschillende ruimtes in zijn voormalige woning en atelier in Zoersel.

Archiefdoorlichting

CKV voerde in een eerste fase een archiefdoorlichting door om kennis te verwerven rond de inhoud, staat, omvang en waarde van het archief van Jan Dries. Zo werkte CKV een plaatsingslijst uit met een beknopte beschrijving van de archiefbestanddelen in de volgorde waarop ze gerangschikt zijn in de verschillende ruimtes. De verzamelende gegevens vormen de basis van een kwantitatieve en kwalitatieve analyse van het archief als geheel en geeft de mogelijkheid om enkele aanbevelingen te doen voor het duurzaam bewaren van het archief van de kunstenaar. Voor de archiefdoorlichting legde CKV enkele plaatsbezoeken af aan de voormalige woning en atelier in Zoersel en ging het in gesprek met de estate om zoveel mogelijk informatie te verzamelen rond het archief, alsook rond leven en werk van de kunstenaar.

Basiszorg: ordenen, schonen, verpakken en beschrijven

In een tweede fase ging stagiaire Anke Smits, vanuit de graduaatopleiding informatiebeheer: bibliotheek en archief aan de Erasmus Hogeschool, aan de slag met een deel van het fysiek archief van Jan Dries. Onder begeleiding van CKV voerde ze een eerste ordening, schoning en selectie uit. Verder verpakte ze diverse onderdelen van het archief in nieuwe zuurvrije mappen en maakte ze een aanzet tot beschrijving, dat uiteindelijk kan leiden tot een inventaris van het archief van Jan Dries. Hierbij werd de focus gelegd op de solo- en groepstentoonstellingen. Op het einde van de stage is een deel van het archief beschreven en verpakt in zuurvrije mappen met oog op een duurzame bewaring en een verdere ontsluiting.

De stage van Anke Smits vormt aldus een start of basis voor de estate om aan de slag te gaan met omvangrijk archief van de kunstenaar Jan Dries. Als dienstverlenende organisatie ondersteunt CKV de archiefbeheerder in dit proces.  Verder is de estate en zijn werking interessant in het onderzoek dat CKV momenteel onderneemt bij het opstellen van een methodologie nalatenschappen (in wording), waarbij de estate Jan Dries zonder meer als een inspirerend voorbeeld geldt.

Voor stagiaire Anke was dit een eerste ervaring met archiefwerking en tevens haar eerste kennismaking met een kunstenaarsarchief. Samen met de estate Jan Dries dook Anke in het archief en leerde ze zijn artistieke praktijken kennen. In haar stageverslag geeft ze aan dat het een boeiend leerproces was op een zeer unieke locatie in Zoersel, vol artistieke inspiratie.

NL